DE SCHATBEWAARDER is het verhaal van de grote stadsfraude die plaatsvond in het in verval geraakte Leiden van de eerste helft van de negentiende eeuw. We volgen Jan Laurens Teerlink, een apothekerszoon die nietsvermoedend als klerk op het stadhuis komt werken, terwijl onder zijn ogen stadssecretaris Du Pui en zijn klerken Seyn en Backer een complot smeden waarmee de helft van de gemeentebegroting, over een periode van bijna dertig jaar, geruisloos wordt weggesluisd.
De heren leiden een onopvallend bestaan waarin het hen aan niets ontbreekt. Van snuisterijen, kunst en boeken tot rariteiten en snuifdoosjes. Als de zaak in 1838 aan het licht komt, overlijdt onverwacht Du Pui. Seyn en Backer worden gearresteerd. De politici waren furieus.
Welke rol bleken zij zelf in de zaak te hebben? Waarom adopteerde raadslid Bucaille de kinderen van Du Pui? Welke motieven had de mysterieuze gever die de gelden terugbetaalde? Welke administraties werden nog meer buiten de stadskas gehouden?
Wanneer Thorbecke met Seyns opvolger het onroerend goed van de armenhuizen ook aan de stad toeschrijft is het kerkbestuur des duivels. Teerlink is geobsedeerd door het mechanisme van tijd en gaat op zoek naar de radertjes die het klokwerk van de stad vormen.