Erzurumun kültür, adet, gelenek-görenekleriyle ince bir sekilde isleyen genisletilmis 2. baskisiyla Muammer Celikin bu eseri, bizlere Erzurum ve yöresinin yerel yasantisini, kültürünün her cesidini, dogal güzelliklerini, insanini, yakin gecmisiyle, tasi ve topragiyla tanima firsati bu kitapta veriyor.ÖnsözDedelerimizin, babalarimizin, büyüklerimizin ve Allah dostlarinin yasadigi, memleketim Erzurumu düsünürken, duydugum mesuliyet bir dag yigini gibi karsima dikiliyor.Kendine mahsus kivrimli sokaklarinda uzun yillar dolastigim bu, yigitlik ve mertlik dolu sehri her Erzurumlu gibi bir kez daha düsündüm.Yoksullugun ve caresizligin ne oldugunu Erzurumlu bilir. Bu yüzden Erzurumlunun siginaklari vardir. Bu siginak bazen bir soguk sokaktir, bazen bir dadasin sicakligidir.Merhamet ve sevgi dolu bir mübarek beldede yasadigimin suurundayim.Bir insan, Erzurum icin neler yapabilir. Erzurum nasil zenginlesir, Erzurumlu nasil rahata cikar diye düsündüm. Genclik yillarimda Erzurum icin hep bir seyler yapmayi hedef alan büyüklerimin ve agabeylerimin yaninda onlarla beraber olup hizmet etmeyi vazife saymistim. Erzuruma bir tavukculuk kooperatifi kuran, Erzurum ciftcisine tavukculugu ögretmeyi, para kazandirmayi hedef alan, yüregi bu topraklar icin carpan rahmetli Dr. Tayyip Cinisli, Ezel Erverdi, Feyyaz Ibrahimhakkioglu, O. Mutlu Binol, Mustafa Kutlu ve arkadaslariyla tanistim. Onlarla beraber bendeki Erzurumlu olma mesuliyeti daha da köklesti.Erzurumun kahvelerinde oturup sohbetlerini dinledigim mübarek insanlar ve Erzurumun yetistirdigi milli, münevverlerden Ismail Emi, Hatem Emi, Behcet Emi ve isimlerini sayamadigim büyüklerimin sohbetlerindeki derinligi buldum. Yüzyillarin köklü düsüncesini tasiyan bu yüzlerdeki güzellikleri, bu sehrin yüzyillik bicak gibi kesen acilari, sehrin her tasina naksolunmustu. Onlar konusurken, Erzurum konusuyordu.Anadolunun bitmez cileleri vardir. Bu acilar, ihmalkarliklar, aldatmalar ve ihanetleri hepimiz yasamisizdir. Yine bir sairin Cebimdeki adreslerden umut kalmamistir dedigi duygulari hepimiz biliyoruz.Bizden sonra gelecek nesillere bir güldeste olur vesilesiyle, köklerini, kültürlerini taniyip, birbirlerini sevip, bir dayanisma icerisinde Erzurumda tipki atalari gibi onurlu ve yigitce yasamalarini saglayabilmek amaciyla bu kitap hazirlandi.Sehirlerin de ruhlari vardir. Bu ruhu ilk bakista görmek mümkündür. Tarihi ile kültürü ile bir ruhu pekala görebiliriz. Ama bugün bunu göremeyen nesiller yetismektedir. Kendi sehrimin cocuklari kendi kültür izlerini göremedikleri gibi sehrimize okumaya gelen gencler, memurlar, ticaret erbabina da bu ruhu sezdirmek icin yine bu beldenin insanina sorumluluk düsüyor. Bir Erzurumlu olarak bu konuya bir cözüm yolu olabilir düsüncesiyle önce kendimizi ögrenmemiz gerekir diyorum. Ardindan bu sehre gelenlerin bu tarih sehri yakindan tanimalarini, bu güzel, temiz, vefali, saglam karakterli insanlari görmelerini saglayacak ve bu insanlari asagilamadan, horlamadan onlara büyük bir milletin mensubu olmanin suuruyla bakmalarini saglayacak adimlar atilmalidir diye düsünüyorum. Askimiz elbette büyük bir asktir. Merkezinde öncelikle vefa bulunur. Bunu türkülerimizde, barlarimizda görebilirsiniz. Iste bizi vakarli ve onurlu kilan bu topraklardan fiskiran ask ahlakidir. Bu topraklarin altinda yatanlarin bize fisiltiyla anlattigi Erzurum hikayesidir. Bizi yasatan kuvvet budur.Iste bu duygular ve agabeyim Ezel Erverdinin yardimlariyla elinizdeki Erzurum kitabi hazirlandi. Bu kitabin hazirlanmasinda yardimlarini gördügüm sayin Doc. Dr. Erol Cakmaka, arastirma görevlisi sayin Gülhan Atnura, fotograflari ceken Sayin Ali Kilic, Sayin Öztürk Akköke ve arsivinden istifade ettigimiz sayin Mehmet Gacirogluna ve sahife düzenini yapan Ayten Balaca, resim temininde yardimci olan Ibrahim Tenekeciye tesekkür ederim.Bu kitap Erzuruma, Erzurumluya hizmet etmis büyüklerime, agabeylerime, arkadaslarima ve bundan sonra Erzuruma hizmet edecek yigitlere ithaf olunur.